Zagospodarowanie ciepła Ziemi w Polsce odbywa się do tej pory na nieznaczną skalę. Świadczy o tym m.in. fakt, że w 2015 r. byliśmy dopiero na 12. miejscu w Europie pod względem bezpośrednich zastosowań energii wód geotermalnych spośród 30 krajów, które objęto statystykami przedstawionymi podczas Europejskiego Kongresu Geotermalnego w 2016 r. Dzięki wprowadzeniu w 2016 r. wsparcia rządowego spodziewamy się natomiast wzrostu wykorzystania geotermii w Polsce w nadchodzących latach.
Porównując liczbę geotermalnych systemów ciepłowniczych (c.o.) w Europie i w Polsce warto zauważyć, że w 2017 r. w Europie działało ich ok. 300, a w Polsce tylko 6. W krajach europejskich w różnych stadiach realizacji projektów i inwestycji było ponad 150 następnych geotermalnych instalacji ciepłowniczych lub kogeneracyjnych (dane EGEC), u nas do 2017 i w 2018 r. w początkowych etapach realizacji było kilka projektów ukierunkowanych na ciepłownictwo (niekiedy z uwzględnieniem kogeneracji).
Ciepło z ziemi w Polsce – idą lepsze czasy
Dzięki wprowadzeniu w 2016 r. rządowego programu wsparcia na wiercenia badawcze oraz inne prace i inwestycje związane z energetycznym zagospodarowaniem wód geotermalnych, projektów takich było znacznie więcej niż w ubiegłych latach. Należy też podkreślić, że ciepło Ziemi (energia geotermalna) została zaliczona do jednego z dziewięciu fi larów przygotowywanej Polityki Surowcowej Państwa. Jest to bardzo istotne dla nadania znacząco wyższej niż dotychczas rangi temu odnawialnemu źródłu energii w Polsce. Perspektywiczny potencjał energetyki geotermalnej został dostrzeżony i wprowadzony w obszar trwałego zainteresowania ze strony organów państwowych. Przewidywane – i w ślad za tym wprowadzone – regulacje prawne, organizacyjne, ekonomiczne, inne, powinny nakreślić najważniejsze kierunki rozwoju tej branży i przyczynić się do zorganizowania stabilnego systemu dla optymalnego wykorzystywania ciepła Ziemi w Polsce.
Finansowanie inwestycji geotermalnych w Polsce
Kilka lat temu zamknięto rządowy program służący wspieraniu ze środków publicznych wykonywania geotermalnych wierceń badawczych. W 2015 r. obecny Rząd RP uznał rozwój geotermii za jeden z priorytetów, w związku z czym Ministerstwo Środowiska uruchomiło szeroki program wsparcia publicznego dla projektów geotermalnych ukierunkowanych na zastosowanie energetyczne. Przeznaczono 200 mln PLN na wiercenie pierwszych otworów badawczych i 500 mln PLN na wiercenie kolejnych otworów oraz na infrastrukturę grzewczą. Wsparcie może mieć formę dotacji w wysokości nawet do 100% kosztów inwestycji w przypadku samorządów. Inne formy wsparcia to pożyczki i inwestycje kapitałowe. Na przełomie 2016 i 2017 r. złożono ok. 30 wniosków na wiercenia otworów i inne prace. Sześć miejscowości uzyskało już pozytywne decyzje w 2017 i 2018 r. Są to Koło, Lądek-Zdrój, Sieradz, Sochaczew, Szaflary, Tomaszów Mazowiecki.
Inne możliwości finansowania sektora geotermalnego istnieją w ramach programów krajowych oraz unijnych, w powiązaniu z różnymi obszarami tematycznymi i celami, gdzie można znaleźć przestrzeń dla geotermii.
Nowy odwiert GT 1 bis. Źródło Geotermia Pyrzyce
Jak wykorzystać ciepło z ziemi w Polsce?
Idea wykorzystania zasobów geotermalnych do celów ciepłowniczych w Polsce liczy sobie już blisko 40 lat. Za początek przyjmuje się umownie 1981 r., w którym na Podhalu ukończono wiercenie otworu Bańska IG 1. Potwierdzono dzięki niemu występowanie w tym rejonie wód geotermalnych, proponując ich zagospodarowanie w ekologicznym ogrzewaniu, a także do innych celów. Do tej chwili wybudowano w Polsce jedynie 6 ciepłowni geotermalnych, jednak specjaliści oceniają, że geotermia w Polsce ma duże szanse i możliwości rozwoju. Co więcej – w wielu miejscowościach powinna ona być wiodącym źródłem energii w ciepłownictwie sieciowym, co pozwoliłoby znacznie ograniczyć, a nawet całkowicie wyeliminować, spalanie paliw kopalnych, a zatem i zanieczyszczenie powietrza.
Oprócz ciepłownictwa ciepło Ziemi może być z powodzeniem wykorzystywanie m.in. w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym. W wielu przypadkach ciepło i wody geotermalne mogą i powinny być stosowane w sposób wszechstronny, z uwzględnieniem maksymalizacji efektywności energetycznej i ekonomicznej. W niektórych lokalizacjach możliwa jest także produkcja energii elektrycznej przy zastosowaniu wód o temperaturach od ok. 80°C w instalacjach binarnych o mocy rzędu kilkuset kWe do 1 MWe, najlepiej w kogeneracji z ciepłem. W tym zakresie w Polsce wytypowano już nawet kilka najbardziej perspektywicznych rejonów m. in. na Podhalu, Niżu Polskim i w Sudetach. Sporo uwagi poświęca się też tzw. „płytkiej geotermii”, czyli pozyskiwaniu energii geotermalnej poprzez pompy ciepła. Energia geotermalna może być siłą napędową również takich ważnych gospodarczo i społecznie dziedzin jak m.in. lecznictwo uzdrowiskowe i rekreacja. Z wód geotermalnych możliwe jest także pozyskiwanie związków mineralnych o znaczeniu leczniczym i gospodarczym, a nawet produkcja wód mineralnych czy też pitnych.
Przyszłość geotermii w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, jest obiecująca, przy czym poza kwestiami odpowiednich warunków złożowych, zaangażowania naukowców, praktyków i inwestorów, dla rozwoju geotermii niezbędne są także m.in. odpowiednie uwarunkowania prawne i sposoby wsparcia. Dla wypracowania właściwych rozwiązań niezbędna jest współpraca środowisk branżowych ze stroną rządową; taka współpraca zaistniała w ostatnich latach.
Źródło: Geotermia Podhalańska
VI OGÓLNOPOLSKI KONGRES GEOTERMALNY 2018, 23-25 PAŹDZIERNIKA 2018 R. – OCZEKIWANE FORUM DYSKUSJI O GEOTERMII W POLSCE
VI Ogólnopolski Kongres Geotermalny będzie służył podsumowaniu dotychczasowych dokonań w zakresie rozwoju wykorzystania wód i energii geotermalnej, przedstawieniu wyników badań, prac wdrożeniowych i inwestycyjnych, nowych projektów, a także dyskusji na temat perspektywicznych kierunków dalszego rozwoju geotermii w Polsce. Przedstawione zostaną plany i strategie krajowe i międzynarodowe dotyczące sektora OZE, w tym geotermii, a także uwarunkowania prawne i ekonomiczne. Szczególna uwaga będzie skupiona na inicjatywach rządowych ukierunkowanych na wsparcie rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce oraz jej włączenie w kluczowe dokumenty krajowe.
Organizatorami Kongresu są Polskie Stowarzyszenie Geotermalne, a także IGSMiE PAN, AGH WGGiOŚ KSE i PEC Geotermia Podhalańska S.A. Patronaty honorowe nad Kongresem objęli Minister Środowiska i Minister Energii. W gronie patronów jest też m.in. Międzynarodowa Asocjacja Geotermalna (IGA). W ramach Kongresu odbędą się m.in. sesje plenarne, panelowe i techniczne, wizyty w wybranych obiektach geotermalnych.
Do udziału w VI Ogólnopolskim Kongresie Geotermalnym, który odbędzie się w dniach 23-25 października 2018 r. w Zakopanem zapraszamy naukowców, praktyków, przedstawicieli instytucji rządowych i samorządów lokalnych, przedsiębiorców, inwestorów, firmy usługowe, studentów, doktorantów, a także inne osoby zainteresowane geotermią.
Spotkajmy się w Zakopanem!
Więcej na stronie: www.energia-geotermalna.org.pl/kongres
Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne